Við útlendingarnir

Ég átti erindi við ræðismanninn fyrir rúmri viku síðan út af einhverju vegabréfs smámáli. Það er alltaf tilhlökkun í mér að fara þangað niður eftir, ræðismaðurinn er fróður um marga hluti bæði íslenska og svissneska og við ræðum að jafnaði málin í nokkrar mínútur eftir að ég lýk erindum mínum hjá honum.  Ég var spurður að því í þessari heimsókn hvort ég ætlaði að nýta ferðina og kjósa en ég eyddi talinu því ég hef engan áhuga á sveitastjórnakosningum. Að minnsta kosti ekki nóg til þess að greiða einhverjum flokki atkvæði mitt. Þegar það er sagt þá hef ég fylgst nokkuð vel með umræðunum í aðdraganda kosninganna á Íslandi og þær vekja mann til umhugsunnar um nokkra hluti.

Mál málanna er auðvitað þetta mosku-mál í borginni. Að sumu leyti er ég hissa á viðbrögðum vinstri vængsins við þessu útspili xB og þá sérstaklega heiftinni sem virðist vera botnlaus.  Og þegar dagsfarsprúðir menn eins og Egill Helgason kalla konur: "rasista-beljur" á götum úti fyrir að skrifa um kvennréttindi og trúarbrögð þá veit ég eiginlega ekki á hvaða leið við erum.

Í fljótu bragði þá sýnist mér að vinstri vængurinn sé að falla í sömu gryfju og sosíaldemókratar á norðurlöndum fyrir 20 árum síðan þegar svona umræða var áberandi.  Þegar ég bjó í Danmörku um miðjan 10. áratug síðustu aldar þá voru tveir flokkar sem gerðu út á útlendingapólitík og voru án mikils fylgis eins og ég man þetta.  Annars vegar var um að ræða leifar af Fremskridtspartiet, sem Mogens Glistrup stofnaði, sem var að deyja út og svo klofningur frá honum sem heitir núna Dansk Folkeparti og var stofnað 1995.  Fyrir sósialdemókrötum á þessum tíma fór forsætisráðherrann, Paul Nyrup Rasmussen, sem var steríótýpu sósíaldemókrati í þeim skilningi að hann var stútfullur af hinum klassíska yfirlætis hroka sem gjarnan einkennir þá. Það er eins og að um leið og þeir hafa náð sér í eina BA gráðu þá hafa þeir í leiðinni náð að innbyrða sannleikann, allar aðrar skoðanir eru óæðri og einstaklingar eru flokkaðir í menntað og ómenntað fólk. Sem dæmi um þessa hegðun mætti kannski nefna það þegar ónefndur forsetaframbjóðandi á Íslandi, sem þá var starfandi við sjónvarp, missti það út úr sér að von væri á tölum úr Reykjavík í Icesave kosningum og að tölurnar yrðu væntanlega aðrar en þær sem kæmu frá landsbygðinni því menntunarstigið væri hærra í Reykjavík.

Alla vega, Paul Nyrup talar á þessum tíma niður þessa flokka sem gera út á útlendingapólitík með yfirlætislegum tón við hvert tækifæri, nasistavæðir þá og til verður sú hugmynd um að þessir flokkar séu ekki "stueren" sem er í raun orðalag sem notað er um hunda sem stjórna illa hægðum sínum.  Það var ekki að sökum að spyrja að fylgið við Dansk Folkeparti ca. tvöfaldaðist og hefur haldist þar síðan. Á þessum tíma þá var atvinnuleysi á meðal sumra hópa innflytjenda 50-60% á meðan það var almennt í landinu á bilinu 8-10%. Það var alveg ljóst að aðlögun þessara hópa innflytjenda að samfélaginu hafði mistekist hverju svo sem um var að kenna.  Í þessu samhengi má nefna að krakkar sem voru með sömu menntun og ég fengu ekki starfsviðtöl ef þau gáfu upp rétt erlend nöfn sín en fengu starfsviðtöl ef þau gáfu upp dönsk nöfn.  Þessi æfing var endurtekin í nokkrum fjölmiðlum og útkoman var alltaf sú sama. M.ö.o. að samfélagið eða að minnsta kosti vinnumarkaðurinn var að hafna þeim. Þetta var vatn á myllu þeirra sem vildu þessa þjóðfélagshópa út því þeir gátu beitt því fyrir sig að "þetta lið" lifði bara á samfélaginu án vinnu, en ekki víst að það hafi verið sérlega sanngjarnt í ljós þess sem skrifað er hér að ofan.

Kjarni málsins var hins vegar sá að mínu mati að það var vandamál í samfélaginu sem forsætisráðherrann var að reyna að koma í veg fyrir að yrði rætt. Hluti af þessu vandamáli var án efa ótti við útlendinga í bland við fordóma en fólk vildi fá að ræða þetta. Það eina sem kom út úr þessu var að ráðherrann sópaði fylginu að andstæðingum sínum.

Ég held að lexían af þessu (og vel á minnst þetta er ekkert einsdæmi; ég bý t.d. í landi þar sem óttinn við að það sem þjóðlegt er muni með tímanum hverfa vegna þess að innflytjendum fjölgar og heimamönnum fækkar) sé sú að það er ekki hægt að þaga þessa umræðu í hel eða að reyna að gera hana skítuga. Það mun trúlega bara gera kjósendur pirraðaðri og þeir munu fá útrás fyrir það á kjörstað. Það er öllum fyrir bestu að þeir útlendingar sem flytja til landsins nái að aðlagast vel að íslensku samfélagi, alveg eins og við sem búum erlendis reynum að aðlagast þeim samfélögum sem við búum í. Þar undir heyrir að virða þau gildi sem þessi samfélög eru byggð á. Leiki vafi á því að það sé gert ber að ræða það með opnum huga og ef að sá ótti er ástæðulaus þá mun það einfaldlega koma í ljós ef að um málin er rætt af yfirvegun. Að óttast þá umræðu er veikleikamerki.    

Dagur ræðir við þrjá flokka