Here we go again!

Það er auðvitað of snemmt að álykta að þetta verði niðurstaða dómsstóla en þó er þetta í fullu samræmi við þá tvo Evrópudómsstóls-dóma sem ég hef lesið um skylt efni. Það sem er hins vegar nýtt í þessu er að þetta er í fyrsta sinn sem að það mér vitandi tekst að fá íslenskt yfirvald til þess að túlka lög um hefðbundna íslenska verðtryggingu neytendum í hag.

En gefum okkur eitt augnablik að þetta verði niðurstaðan eftir að búið er að renna þessu í gegnum dómsstóla.  Þá er í raun verið að segja að það hafi svo að segja engin löglega útfærð neytendalánastarfsemi verið stunduð í landinu í meira en áratug. Það væri í raun óborganleg snilld í breiðum skilningi þess orðalags.

Verðtryggð húsnæðislán í kerfinu í dag eru af stærðargráðunni 1500 milljarðar ef ég man rétt og gengistryggð lán voru af stærðargráðunni 2500 milljarðar ef ég hef skilið Gunnar Tómasson og Jóhannes Björn rétt.  Það myndi því láta nærri, ef þessi niðurstaða heldur almennt fyrir verðtryggð lán, að tekist hefði að lána út 3 þjóðarframleiðslur út á vafasöm lánaskjöl.

Áður en fólk lætur hræðsluáróður, um að allt fari á hausinn ef farið verði að lögum, eyðileggja fyrir sér helgina, þá er rétt að minna á þann dásamlega eiginleika verðtryggingar að hún hvorki býr til verðmæti né eyðir þeim.  Hún flytur þau bara til innan hagkerfisins.  Hagkerfið getur því ekki farið á hausinn við að útfærsla verðtryggingar verði dæmd ólögleg, en vissulega gæti það reynst þungt fyrir suma aðila að greiða það til baka sem þeir hefðu þá oftekið.      

Íslandsbanki braut gegn lögum

Athugasemdir

[Guðmundur Ásgeirsson, 28.2.2014 kl. 21:57]

Þetta þýðir að lánið lækkar um tæpan helming ef farið verður eftir þessu. Fyrir önnur lán misjafnt eftir tíma.

En bankinn sem núna fer með lánið fékk það einmitt á hálfvirði þegar hann yfirtók það, sem virðist því rétt mat.

Þannig er þetta bara eðlileg leiðrétting sem er nauðsynlegt að eigi sér stað, og fullkomlega réttlát.

Eða eins og segir í greinargerð um skýrslu fjármálaráðherra um endurreisn bankanna:

http://www.fjarmalaraduneyti.is/frettir/2011/06/01/nr/14330

"Þeir afskriftarsjóðir sem nýju bankarnir fengu til sín með samningunum munu í meginatriðum ganga til viðskiptavina bankanna. Staðan mun vera þannig nú að viðskiptabankarnir munu veita einstaklingum meiri afslátt af lánum þeirra en samið var um við yfirfærsluna, en að aukin verðmæti fyrirtækjalána muni bera það uppi."

Samkvæmt þessu hefur verið gert ráð fyrir svona niðurfærslu frá upphafi þegar nýju bankarnir voru stofnaðir.

[Benedikt Helgason, 1.3.2014 kl. 11:39]

Já Guðmundur, ég hef enga sérstaka samúð með bönkunum að þurfa að endurgreiða þetta (eða færa niður lánasöfn) ef þetta verður niðurstaðan.

Ég var að dunda mér við í gærkvöldi að reyna að vinda ofan af því hvað þetta myndi þýða fyrir helstu eigendur verðtryggðra skulda ef þeir þyrftu að endurgreiða 30% af eignasafninu bara svona til þess að velja einhverja tölu. Þetta eru auðvitað tómar spekulasíónir en þó ekki óraunhæfari en svo að SÍ hefur séð ástæðu til þess að gera skýrslu um málið, þar sem þeir teikna væntanlega upp sviðsmyndina: "framkvæmd verðtryggingar dæmd ólögmæt".

Gerir ráð fyrir að bankarnir eigi kannski 100 milljarða hver af verðtryggðum neytendalánum. Ef að það þarf að pumpa eiginfé inn í Aríon og Íslandsbanka þá hljóta menn að fara á eftir skilanefndunum með að setja meiri pening inn í kerfið. Þær eiga þessa banka. Reikna samt ekki með því að þess þurfi eins og þú segir.  Snjóhengjan minnkar við þetta en hins vegar gæti þetta haft áhrif til hækkunnar húsnæðisverðs sem eykur eitthvað virði eignasafna bankana á móti.

Landsbankinn er sér kapítuli.  Hann segist eiga nóg af krónum þannig að eigiðfé hans þyrfti þá bara að færa niður.  En það stendur í raun til að gera það beint eða óbeint hvort sem er með skuldaleiðréttingum Laugarvatnsstjórnarinnar. 

Trúlega þá myndi ríkið lenda í mestu brasi með að brúa sinn hluta (vegna ÍBLS og LÍN). Við erum kannski að tala um niðurfærslur sem nema 300 milljörðum án þess að greiðslur af skuldabréfum t.d. ÍBLS lækki á móti. Spurning hvort að SÍ þarf ekki bara að fara að gera upp skuld sína við ríkið sem kom til vegna "endurreisnar" SÍ.  SÍ er að fara að selja einhver eignasöfn til þess að minnka peningamagn í umferð. Þeir gætu kannski notað það fé sem fæst fyrir þetta til þess að gera upp við ríkið sem meitlar það fé svo út til eigenda ÍBLS bréfa með tímanum. Segi svona. Á samt von á því að SÍ missi sig í angist yfir verðbólguhættu ef þetta verður niðurstaðan.  Það þarf svo varla að taka það fram að það verða engar aðrar skuldaleiðréttingar á vegum stjórnvalda, sem þýðir að hægt verður að nota hrægammaframlagið til þess að létta undir með ríkinu ef að það fæst friður fyrir samfylkingunni þegar sótt verður á kröfuhafa.

Giska á að lífeyrissjóðir eigi ca. 300 milljarða af verðtryggðum einstaklingslánum.  Ef við færum þau niður um 100 milljarða þá þarf væntanlega að skerða lífeyrisréttindi á móti en þetta þýðir í raun að sparnaður fólks flyst úr Lífeyrissjóðakerfinu yfir í húseignir þess.  Eigendur sjóðanna tapa engu en vissulega flyst eitthvað fé á milli kynslóða.

Í heildina séð þá held ég að þjóðin hefði dálítið gott af því að glíma við þetta vandamál. Í því fælist að menn yrðu þvingaðir til þess að horfast í augu við marga galla í þjóðarsálinni m.a. þá áráttu að vera sífellt að gefa afslátt af góðum vinnubrögðum. Aldrei yrði sá galli augljósari en ef að það kæmi í ljós að svo að segja engin löglega útfærð neytendalánastarfsemi hefði verið stunduð í landinu í meira en áratug.